Marbondong
Suatu upacara Adat Muda Mudi (Noposo Nauli Bulung) yang selalu diawali dengan adanya perkawinan. Di mana si gadis yang beranjak dari rumah orang tuanya menuju runah calon suaminya. Dia membawa dua orang atau lebih gadis pengiring yang disebut pandongani.
Kedatangan gadis pengiring (pandongani) ini, menjadi perhatian bagi muda-mudi setempat. Perhatian ini merupakan suatu keinginan berkenalan mempererat silaturrahim, dengan tata cara yang telah membudaya secara Adat, yang disebut “Marbondong”.
Diadakan di suatu tempat mapaun “Sopo Godang”, dalam arena terbuka dipersaksikan orang bayak dan direstui orangtua dan pemangku Adat setempat. Peristiwa ini dapat saja terjadi di Desa pengantin lelaki sewaktu kedatangan calon pengantin wanita, dan bisa juga terjadi di Desa orang tua pengantin wanita, sewaktu melepas rindu (Malungun). Dimana gadis pengiring (pandongani), menjadi perhatian bagi pemuda setempat.
Mempersiapkan peralatan “Bondong” yang terdiri dari, 1) Umbut Enau, 2) Jamuru (Mare-mare), 3) Kelapa Muda, 4) Gula, 5) Daun Sirih (Burangir), 6) Ria-ria, 7) Sanggar, 8) Beringin, 9) Sidingin, 10) Padang Togu, 11)Torop, 12) Haronduk Jantan, 13) Sirih sperangkat (isi haronduk), 14) Abit Batak (ulos), 15) Talam, 16) Bendera, 17) Bendera-bendera kecil, 18) Doal (Giring-giring), 19) Ruangan (Arena Permainan) yang telah dikembangi tikar.
- Pembawa Acara
1) Orangkaya (sebagai pembawa acara), 2) Muda-mudi sebanyak tak terbatas, 3) Seorang ibu (atau janda wanita) sebagai pemandu wanita (ibu pendamping), 4) Seorang bapak sebagai pemandu muda (bapak pendamping), 5) Hatobangon harajaon sebagai pemberi restu dan tempat bertanya.
Pemuda-pemudi yang hadir boleh dari kampung-kampung lain, dan jangan dilupakan sebelum persiapan disediakan terlebih dahulu, muda-mudi setempat mempersembahkan sirih kepada gadis pengiring (pandongani). Mohon bersedia untuk mengisi acara “Marbondong”.
- Perjalanan Naposo bulung menuju tempat upacara
Berbalas pantun
Pemuda
- Roma-roma sipandurung
Na mandurung di laut siboga
Roma-roma siparlungun
Nama lungun tu Gadis ni Mora
- Manggual di haltona
Napa arit-arit tarugi
Malungun di tompa na
Tu dia do baya huligi
- Roma-roam sipandurung
Namandurung di topi saba
Roma-roma sipandurung
Pamaligan di tompana
Wanita
- Ulang ho lalat mandurung
Dis on do pahu talpokon
Ulang ho lalat malungun
Dison do au paintehon
- Muda manggual di haltona
Dok-dok so tarambahon
Muda malungun tu tompana
Padonok tolu dipangkulingon
- Muda mandurung ho di pala
Tatap tu padang baruas
Muda malungun ho diau
Pangkulingkon unang luas
- Menyambut Tamu Dengan Berbalas Pantun
Pemuda
- Bolas dehe mangidas tali
Di tahalak ni saba julu
Bolas doho mangido tahi
Dibadan sinamare munu
- Mangkuling pukul pitu
Dibalos pukul salapan
Hami na jong-jong dipintu
Bolas do masuk tu bagasan
- Mangkuling pukul salapan
Dotak-dotek pukul sambilan
Malalu hami dibagasan
Dia do amak juguhan
- Tusigalangan hita jolo
Bagi humombang hare-hare
Marsijalangan hita jolo
Appot sumonang ma ate-ate
Wanita
- Disusuk ma si mata
Obanon tu mandalasena
Ahama janggal salana
Anggo manjalhi tu padena
- Mangkuling pukul pitu
Dibalos pukul salapan
Hamu na jong-jong dipintu
Masuk ahmu tu bagasan
- Disurungguk hamu jolo
Dilak-lak nasosereon
Juguk hamu jolo
Diamak naso lageon
- Mare ma tu sigalangan
Lalu tu panyabungan
Mare marsijalangan
Lalu marsi tandangan
Acara Marbondong
Orang kaya sebagai pembawa acara, lebih dahulu memukul doal (membunyikan giring-giring) yang diiringi suara alok-alok (patatak-patitik) kata-kata pembukaan, yang dibacakan kepada raja-raja, undangan dan seluruh yang hadir, Naposo Nauli Bulung.
Sisi alok-alok pertama, menyayi salah seorang Suhut (pemuda desa itu/mempersembahkan sirih kepada tamu, yaitu pandongani), kemudian kepada semua undangan, yang kemudian raja-raja dari Naposo Nauli Bulung di Desa setempat dan juga dari undangan diberi kesempatan menyampaikan kata-kata sepatah dua kata, yang kemudian diberi kesempatan pula kepada tamu (pandongani) untuk menyambut kata-kata patatak patitik dari yang terlebih dahulu berbicara demikian acara seterusnya.
Adegan Bondong
Ia bole naposo bulung, baen madung lalu tu bagas parpidoanon, bagas na bolak pangidoanon, dia do luai, nangkat, diultpna, dia do hatana, ahana didokna (Ning raja naposo). Mangkuling paralok-alok: ia bole……santabi sampulu, sampulu noli santabi, dua anak ni raja dohot namora, sude tu hula marga parkaumon nahumaliang homaloho. Jong-jong ma jolo orangkaya manyurduhon burangir, burangir sirara huduk sibontar adop-adop, dison ma hu patulus, jala manyerahon nadung dapot. Tarlobi tu boru ni namora, tuparkouman sudena hula marga (Burangir di bagasan haronduk jantan).
- Tu sidong-dongan jolo
Bulung gambir marpora-pora
Jong-jong au baya jolo
Mangadopkon boru ni raja
- Bangkudu baya pamerai
Dilombang ni sialogo
Marguru manyapai
Diau nasu mamboto
- Diadehe parpoponan
Aanso hubuat panyipian
Mambaen pangapon ni apion
Ise de hamu siangkaan
Di dia hamu si anggian
Panyurduhon ni burangir on
- Poken disi galangan
Panggadisan ni ancimun
Tandana hami siangkaan
Juguhanna di siamun
- Rait hamu curagi nami
Anso hamu dun dukkon
Jagit hamu jolo burangir nami
Hami on na manyurduhon
- Marppak bona ni alngit
Namaolan anso busuk
Hapogan do da hami manjagit
Burangir na di haronduk
- Madung do lalu burangir ta
- Boh anaggo songoni disokkonmada
Napande maralok-alok
- Dison dipake do giring-giring
Sangape doal sitinggung ni langit
Untuk maralok-alok
- Oou……sangape heii…………………….
Santabi sampulu, sampulu noli santabi,
tu anak ni raja songoni tu anak ni Namora,
baen madung marlagut sude di bagas nagodangon,
bangkudu mada pamarai
dilombang ni sialogo
marguru mada manyapai
dituturi hami anso mamboto
botimada luai tu Rajaimaon Raja Panusunan Bulung, Botima………..!
- I abo antong marhatamada Suhut songoni na di roha
Dipajojorma botima.
(jadi namanjadi Suhutna, ima anak di Raja di Hutai)
- Santampul sangkotap
Di dangka ni bodu pora
Santabi jolo unang harap
Dianak ni mora-mora/anak ni raja
- Tutu ma dai di ari na dung lalu
Sanga dihatiha nadung lewat
Ima kahanggitta natandang marepak-epak
Natandang marlaos-laos tu huta nimoranta
Ima tu huta balian
- Namamborbori pangaritan
Najumojoro rodang-rodang
Manholoskon parkancitan
Dohot sudani pardangolan
- Pandok hata ni dohonon
Tarpaidasa mada sada anak boru namulak
Sian tapian namangkadang panguton uban
Muse dohot sobanna diparihut-ihutkon mada
Sian pudi torus tu bagas parpidoanna
Disi diingot sa mada tutur ni adat
- Batuk-batuk laho tu bagas
Marbau lalu tut apian
Anso ulang songon pisang gas-gas
Nadamarimbar hatuluan
- Ehem, assalamu alaikum
Mulaon mangkatai
Biadehe lusi koum
Parjolo au manyapai
- Adongmada bayo sibarbaron
Tiang ni sonduk tu saba julu
Adong mada si sapaon
Tu badan si namare munu
- Baen adong ninna di hutaon, morangkuima
Parmarga siregar, tardidia dehe luai
Bagas ni i?
Jala ibana do muse raja di huta on
- Bulus mikim mada boru enggan nalambok
Marlidungi.
Assalamu alaikum….!
- Mardalam ma sitam
Na mardalan di jalan raja
Manaek hamu da koum
Buka do pintu dohot jendela
- Marbabo tu saba julu
Di toru na gala-gala
Anggo nadisapaimunu
Onmadai bagasna
- Randorung sangkinaek
Di tor nipamai
Bolas dehe hamu manek
Sidalian laho manghatai
- Huputik ma siala
Huboan mai tut apian
Nadaida pola sala
Anggo mambaen tu na denggan
- Habangma ha tutu
Na songgop tu aloban
Marbuka doi pintu munu
Masuk hami tu bagasan
- Tusiijuk hamuda
Palalu ham utu lobu layan
Juguk hamu da
Hembangdo amak lampisan
- Angtong…! Marburangir hita jolo
Betak biado naseda
Mangkatai mada hita jolo
Sanga biado pangalahona
- Gulean ni batang salai
Na di sale di sopo-sopo
Marga dia dohamu luai
Hamion bayo nasomamboto
- Anggo ale rambanai
Di toru nipargostangan
Anggo ale marga nami
Ima baya ni boru enggan
- Hami mada siregar salak
Nadihandang ni durina
Nadihapi ni bangkarna
Nadi laungi bulungna
Nadipatonggi ni lamunna
- Tai haru sabi peda
Dibolgang disirai
Haru hami peda
Nada lupa manyapai
- Saba dia dehe saba munu
Anso hamu mambaboi
Marga dia muse hamuon
Hami on namanyapai
- Tai anggo tahalak ni sabana
Na marbarombon balik-balik angina
Anggo taringotdo dimarganai
Tangkas sajo dibayo angina
- Habang so tarida-ida
Songgop so tarboto-boto
Bayoangin haba-haba
Dohot bayo alogo
- Manangkas do gulang-gulang
Sibohon ni langge
Peto madai hamu boru tulang
Iboto ni tunggane
- Oloda….! Silak-lak ni singkoru
Sirege-rege ni ompang
Anak ni namboru
Anak babere ni damang
- Antong ale boru ni morangku
Boru ni tiang nagori
Anggo taringot di langkakku
Nagiot mambuang-buang diri
- Radehe puyuan ni tali
Borombang bona ni bulu
Radoho dongan satahi
Dongan mate dohot mangolu
- Hurnop ni padang gondang
Marlojong hambeng tu hauma
Inantai madung matobang
Hodoli harop siangkotna
- Disusuk ma simata
Obanon tu mandalasena
Ahagundal salana
Anggo mambaen tu napadena
- Pandok ni hata sidohonon
Onma da pangkal api na martimus
Onggo Tuhan manginginkon
Lalu mai dohot tulus
- Dioban boru tu bagasna
Ihutmai pandongani
Jolop dohot indahan tungkusna
Onmada asal mula jadi
- Ompe baen angkon marsungsang mulakna
Imagadis nimoranta habuaha doma tahe
Silua silohonon tu gadis ni morantai boti mada
Tahi nisude naposo bulung dohot nauli bulung
Botima da alok-alok napande nami
- Ooooooo! Laeng melpas dope on hatani olok-olok
Tu suhut dope on manambai hatani kahanggina
Botima!
- Ia bo! Singkoru didolok
Torde pandokdokna jolo
Bayo paralok-alok
Namalo mangolpasi hata
- Jaman poda madung tumbuk haibege
Pandok nikahanggi mangihut didima au
Botima da paralok-alok nami.
- Laingmelpas dopeon tu Noposo Bulung
Hita mulai botima….!
- Jadi sapangihut do sude Naposo
Bulung di Hutai
- Santabi sampulu sampulu noli
Santabi di langit naujungjung
Ditano nahujojaki, baen melpas
Ma hata ni alok-alok tu Rajai
Mada jolo anak ni namauli Bulung
Manambai hata ni Suhut, Botima….!
- Olo………..! Nabaun napandenami, ia dipardalanan
Ni parlagutan ta on ima dilakka-lakka ni kahanggi
Diari nalalu
- Asapni janji lobi
Maroban simarpina-pina
Maroban rongkap ni tondi
Siangkup ni ama dohot ina
- Pendek ni hata dohonon
Diobanma tujolo ni simatobang
Hokum sarakna pe disalesohon
Nada adong ambang bikkolang
- Kehe au tu saba kopi
Tumbuk baya tariri udan
Maduk tar adat sian narobi
Onma natapauman-uman
- Onpe nangkan marsungsang mulak
Boru ni moranta lobu ahadoma
Tehe dalan pasuo bohi tu boru
Ni moranta
- Manjarappak manjarorak
Tutombak ni situ malun
Pancadiaan ni halalungun
- Manjalahi ni hube-hube nisingkut pusuk
Nisirumambe bulung dohot burangir
Sirara huduk, sibontar adop-adop
Paboahon nadung tulus manyarohan nadung dapot.
- Bope gambir marlapa lopi
Soda, pining, timbakona
Onmasidalian pasuo bohi
Dohot boru ni moranta
- Madung huida dison sudena
Ro diharambi sitolu-tolu
Sudemaon diparhasaya
Nadipulung ni nadua tolu
- Diligin ma dohot digana
Manjadi sada bonding
Mambaen sada dilua
Tu boru ni mora dipasondong
- Onpeda anggo sian harajaon
Laing nadohot mada manyorahon
Ima tu boru ni moranta boti mada
Alok-alok napande nami
- Jadi sapaunduk sapanaili
Bope harajaon torbing balok
- Pendek ni hata tu anak ni mora-mora
Songoni tu boru ni mora elpasan ni
Alok-alok
- Hei…..! Habang manguroyong-uroyong
Songgop mangulete-ulete namanjalahi
Songgopanna anpe tu boru ni mora
Romada elpasan ni alok-alokon Botima !
- Oi…….! Balos sohabalosan doda hata munuon
- Iaelpas-elpas mudu ida anggo naroha
Baen rohamu antong maroban siluamunu
- Tandani burangir tombak
Karako maroban rantingna
Hulang nian maroban rotak
Anggohona ni pangalahona
- Tanda ni bagas godang
Mardua encel sabariba
Tanda niroha nagodang
Mardua tangan manjagitna
- Mangirpasma gulaean
Dilubuk na marbagi dua
Parrohani namangalehen
Godangdo roha mancagitna
- Buluon jadi garigit
Dibaen jadi panguhatan
Godangdoda roha manjagit
Taimaroban tuhadengganan
- Taiharupedasongoni
Adongdohami dua tolu
Harop doau dielpasi
Sanga bia anso dalan mardomu botima !
- Hei ! Laing boru ni mora dope da elpasanni
Alok-alokon Botima !
- Haruau peda madung dijagit angkang
Nadohot jagit ni eda
- Diakkut roba-roba
Disuan botik ma topi duru
Godangdoale diroha
Manjagit siluamunu
- Madungdadijagit boru ni moranta
Bope anak ni moranta onpe laing
Marsapamada ru Raja Panusunan
Tudiadele luai lapatna botimada rajanami.!
- Oo….! Elpaskonma tu boru niparkoumanta
Botima!
- Ooooou….! Tu boru parkoumanmada jolo
Elpasan ni hataon botima!
- Anggohamida anankniparkouman
Anggodung dijagit halahi laing mangihut
Kon dohami botima!
- Antong ale anggo dung dijagit halahi
Surduhon mada orang kaya, burangirta.
- Orang kaya!
Bangkudu pamarai
Dilombang ni si alogo
Marguru hami manyapai
Hamion nasumamboto
- Didia dohamu dakkana
Diamusedehe rantingna
Isedehehamu angkangna
Isemusehami angina
- Anso disurduhon burangiron
Anmada angkangna tusiama
Pajolohamu taijojorma surduhon hamu
Ina-ina pandongani
- Olo dainang!
Malaluda burangirta raja nami
- Antong marluhut mahita, ansotasorahon tu
Boru ni moranta siluantaon
- Jadi botimada boru ni mora anami
- Jong-jong bayo di sigalangan
Nada hami tusibangkua
Rope hami siandalan
Napa pola hami marsilua
- Nahum silua soban-sobanndo
Silua nasopola maroban
Nahum isarat sarupo poda do
Patorang mata dohot roha
- Pasisir kota sibolga
Disima manggadis dahanon
Tandagodang ni roha
Jagithamu sohusurduhon
- Napepodo tarrarit hami
Anggo lobung manjadi bondar
Napodo tarjagit hami anggo silau nasomargoar
- Anggo baya luka nami
Sangape naima hami etong
Anggo baya siluanami
Namargoar sada bonding
- Nadale tarjagit hami
Anggo boning galendong
Nadapodo tarjagit hami
Diate-ateon leng maretong
- Arion mardomu samon
Hami dompak disiharangkarang
Anggo bonding namion
Bonding na maroban barang
- Nadaon tarkali hami
Bondarna siharangkarang
Nadaon baya tarjagit hami
Bonding maroban barang
- Antong juragi namion
Mamanjalahi jungjungan na
Anggo siluanamion
Siluanamion mamanjalahi rokkopna
- Nadale tarsabi hami
Emeon di ari udan
Onpe nada tarjagit hami
Anggo namanjalhi jungjungan
- Anggoon juraginami
Karako ni purbatua
Angoon matarjagit hami
Ale- ale sapanjang bunga
- Habang jengkar muli haluang
Mulakbema tuasarna
Nahuman dongan sahoppas magodang
Tarsongon siarum dihauma
- Oloda!
Mardame-dame domada
- Poken hutagodang domada
Sian mnyogot tunasamon
Tanda ni godang niroha
Jagit hamu su hami surduhon
- Ketale tugaroga parmasak jadi marica
Tanda ni godang niroha maruda tangan
Manjagitna
- Sada, dua, tolu, opat, lima
Onom pitu urat ni simarata
Huwaluna tumanda ria-ria
Sada-sada udan madabu
- Marhapurpar hambaroba
Lalu tusilindung jae
Lalu tusilindung julu
Dihabakkon pidong pitcala
- Tudolok lengga ni panyabungan
Hape hamumada baya ibana
Naloja dilappang dituon
- Ios! Lunjung-lunjung bulung ni torung
Lait-alit bulung ni pege
Marunte tu sidundung
Ate-ate namargete-get
- Hujujar bunga gala-gala
Madabu marbola dua
Taiuppat jolo sada
Sareta lalu hupadua
- Dua marsidua-dua
Tolu simartolu-tolu
Diuppat hamu baya dua
Hami sian jolo tolu
- Hami bulu parapat
Dilombang nisimarpina-pina
Diumpat hamu ale opat
Hami suan baya lima
- Lima noli lima bahatna dua
Bahatna dua puluh lima
Diumpat hamunu mai luma
Hami suan dua puluh lima
- Onom noli onom
Bahatna tolu puluh onom
Hami uppat pitu puluh onom
Sadaliandoma lalu modom
- Diuppat dera-dera
Dilombang ni saba julu
Hami uppat namandera
Hami payakkon tu jolo munu
- Hami pajong-jong mabendera
Tanggal pitu bolas agustus
Dison napasonang roha
Nadiroha madung tulus
- Habang ambaroba
Marasar tu saba rimba
Anggo lalu na diroha
Buat hamuma tajom bariba
- Aloda boru ni morangku
Boru ni pasak nagori
Tarimo kasih dihamu
Hamu do na pasonang rohanami
- Ditaba mali-mali
Didolok ni sidahanon
Tandani satahi
Tolema raptaparrosokohon
- Nadale bayo didogo-dogo lombuttai
Nadapolai sianak ninamboru
- Tappaknado rottas na
Rim nitahi do gogona
Songonida nasai nasahata
Daodoi sian huruhara
- Dison ale timbakonami
Tombako niakum marakum
Jomuran ni boru dairi
Nadirasip boru angkola
Na pasundat-sundat ma manaili
Napaulak-ulak hosa loja
- Sanggarudang roba-roba
Hauma nihalak portibi
Janggal mahamu maradat
Borong-borong manatap bunga
Natobang mada rohamunu
Natinggal baya dihauma
Agoan dohami dihuta
Songon lombu agoan ina
- Oidah….! Manonomatada
Sasaipedai daganak
Olodah…! Inang nauli lagu
Inang ale pangittubu
Denggan inang ni rohamu
Ingoton sapanjang mangolu
- Antong singkam madajolo
Pisang siolat tabar-bari
Antong saimada jolo
Bagiandigan mataulahi
- Talidoda matogu
Panambat nitali ladaon
Tahi doda matogu
Tai ulang marsiagoan
- Olo! Rohamu tuhaion
Horas, Horas, Horas……..!!!
- Horas tondi madingin
Pirtondi matogu
- Kesenian daerah Tapanuli Selatan
Burangir nahobang
Padangsidimpuan
- Ina bole anak ni namboru
Juguk ma hamu jolo
- Oloda! Boruni namoranami
- Indon juragami
Raithamu sohudungkon
Indon burangir nami
Jagit hamu sohami surduhon
- Burangir namirait
Jolap doi hami loppit
Jolapdoda hami jagit
Hami ucapkon tarimo kasih
- Parpudungma parira
Jumajonggi pirana
Sipat nisipang injan
Angkon mulak tunampunasa
- Hamu sipaulakkon
Hami baya sipancari
Sukur doma hami dokkon
Tai ate-ateon baya manyihit.